Pytania, kreatywność i wysoka wydajność zespołu

Zadawanie pytań to potężny sposób na przewodzenie i budowanie wydajnych zespołów.

Dobrze wdrożony, ten styl przywództwa przechodzi od kierowania, mówienia i dowodzenia, do obudzenia  ciekawości, uczenia się i adaptacji. Jest to styl, którego każdy może nauczyć się skutecznie używać w różnych dziedzinach.

Pytania pobudzają do kreatywności 

Pomyśl o najlepszych liderach, dla których kiedykolwiek pracowałeś. Jakie pytania Ci zadali, które potem zaowocowały w Twoim życiu? Z pewnością liderzy ci umieli zachęcać ludzi do myślenia i odkrywania nowych pomysłów. Dobre pytania zadane w odpowiednim czasie, pozwalają jednostkom samodzielnie dojść do pewnych rzeczy.

Proste pytanie, które często potrafi pobudzić kreatywność zespołu brzmi: “Jaki jest problem, który próbujemy rozwiązać?”. Widziałem nie raz, jak to pytanie bardzo szybko ukierunkowuje zespoły.

Kiedy coś idzie nie tak, pierwszym pytaniem, jakie powinien zadać dobry lider, dotyczy jego roli w tym wyzwaniu: W jaki sposób przyczyniłem się do tego problemu? Co mogłem zrobić, by lepiej wspierać zespół? Jak mogłem przewidzieć tę awarię i pomóc zespołowi jej uniknąć?

Dopiero po dokonaniu oceny swojej roli w tym procesie, lider powinien zwrócić uwagę na zespół, który będzie bardziej skłonny do wzięcia odpowiedzialności za swój udział, gdy lider tak postąpi. 

Modelując korzystanie z pytań, dobry lider stworzy środowisko, w którym wysoko wydajne zespoły mogą się rozwijać. 

Dobre pytania zachęcają do intelektualnej ciekawości i tworzą psychologiczne bezpieczeństwo, które jest kluczem do wysokiej wydajności.

Unikaj pytań, które utrudniają pracę zespołom o wysokiej wydajności

Nikt nie lubi, gdy mówi mu się, co ma robić. Większość ludzi nie docenia też niechcianych porad. Każda porada, której sami nie poszukujemy jest postrzegana jako domniemana krytyka.

Kiedy udzielamy rad, komunikujemy, że wiemy więcej niż druga osoba. Nawet jeśli staramy się być po prostu pomocni, niechciane rady są zwykle odbierane jako krytyczne i protekcjonalne.

Podobnie jak należy unikać niechcianych porad, powinniśmy również unikać pytań retorycznych lub takich, które sugerują osąd. Pytania nie powinny być naprowadzające ani zawierać domniemanych założeń.

Nawet jeśli jest to subtelne, tego typu pytania zepchną ludzi do defensywy lub obrażą ich tak samo, jak otwarta krytyka. Rozważmy następujące dwa pytania:

1. Czy uważasz, że powinieneś przestać krytykować członków swojego zespołu?
2. Jakie są bardziej efektywne sposoby przekazywania swoich pomysłów zespołowi?

W pierwszym pytaniu pojawia się oczywisty domniemany osąd lub oskarżenie, które natychmiast zepchnie respondenta do defensywy. Jest to również pytanie typu “tak-nie”, które tak naprawdę nie zachęca do introspekcji ani dialogu.

Natomiast drugie pytanie ma charakter otwarty. Zachęcamy do introspekcji. Chcemy zbadać “bardziej skuteczne” podejścia w porównaniu z “dobrymi” podejściami. Wykorzystanie pytań otwartych stworzy środowisko, w którym zespoły osiągające wysokie wyniki będą mogły odnieść sukces.

Stwórz środowisko dla rozwoju zespołów osiągających najlepsze wyniki

Pytania nie są czymś nowym. Można prześledzić wykorzystanie pytań w starożytnej Metodzie Sokratejskiej. W ostatnich czasach coraz więcej ekspertów wskazuje na korzyści płynące z zastosowania pytań w budowaniu skutecznej pracy zespołowej.

Wielcy liderzy nie tyle “tworzą” wysoko wydajne zespoły, co tworzą kontekst i środowisko dla wysokiej wydajności. Szczera ciekawość pomaga wspierać otwarty dialog i akceptację. Musi być ona jednak szczera i nieosądzająca, w przeciwnym razie ludzie nie będą czuć się bezpiecznie.

Zastanów się, co dzieje się w większości środowisk, gdy popełniane są błędy. Rodzaje pytań, które możesz usłyszeć to:

• Jak to się mogło stać?
• Dlaczego nie…?
• Kto powinien był…?
• Co trzeba zrobić z …?

Tego typu pytania nie sprzyjają nauce i rozwojowi. W rzeczywistości opóźniają przyznanie się do błędów. Prowadzą też do ukrywania, szukania winnych i wytykania palcami.

Właściwie użyte pytania mogą pomóc wyjść poza obwinianie i skupić uwagę na uczeniu się i rozwoju. Czas potrzebny jednostkom i zespołom na uznanie błędu, wyciągnięcie z niego wniosków i zmianę zachowania jest znacznie krótszy w środowisku nauki i ciekawości.

Pokorne pytania: Klucz do efektywnej komunikacji w zespole

W swojej książce „Potęga dobrej komunikacji w zespole. O trudnej sztuce pokornego zadawania pytań.”, Edgar Schein bada pytania jako metodę dla liderów w celu poprawy komunikacji i współpracy. Twierdzi on, że liderzy muszą wykazać się pokorą, aby wzbudzić zaufanie, tak aby członek zespołu mógł być otwarty i pomocny:

“Pokorne pytanie to subtelna sztuka wyciągania ręki do ludzi, zadawania pytań, na które nie znasz odpowiedzi i budowania relacji opartych na szczerym zainteresowaniu drugą osobą.”

Liderzy muszą być autentycznie zainteresowani drugą osobą, aby zbudować pozytywną relację. Nie mogą tego udawać. Dzięki pokorze i autentycznemu zainteresowaniu umożliwiają oni tym, którym przewodzą, mówienie prawdy.

Jeśli lider wykaże się osobistą wrażliwością, pomoże to w budowaniu zaufania, otwartej komunikacji i efektywności zespołu.